Stel, je bakt voor het eerst een cake. Of je breit voor het eerst een trui. Maakt voor het eerst zelf een kastje. Behangt voor het eerst een muur.
Na afloop is het handig om te kijken hoe dat gegaan is en wat je ervan kunt leren voor een volgende keer of voor een volgende fase in je project. Dat geldt ook voor een PhD. Het is na elke stap handig om te kijken wat je er van kunt leren voor een volgende keer of voor je volgende stap.
Hoe doe je dat?
Reflecteren op datgene wat je doet geeft je kennis over hoe je de dingen die je hebt geleerd kunt aanpassen aan de stappen die je nog moet gaan zetten. Schrijven werkt daar heel goed voor. Zeker als het je lukt om tijdens dat reflectieve schrijven van een afstandje naar jezelf te kijken en daarvan te leren, eventueel met hulp van je begeleiders.
Je kunt reflecteren naar aanleiding van een stap die je hebt gezet, een beslissing die je hebt genomen, een gebeurtenis, een project dat je hebt afgerond, een idee, iets wat je hebt gemaakt… Kortom je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt erop reflecteren.
Een structuur om te reflecteren
De volgende 5 stappen die losjes zijn gebaseerd op een hoofdstuk uit How to write better essays van Bryan Greetham helpen je om te reflecteren:
1 geef een beschrijving
2 analyseer
3 wat is de uitkomst
4 evalueer
5 wat heb je geleerd?
1 Geef een beschrijving
Besteed niet te veel tijd aan de beschrijving, maar wees wel precies. Honderd woorden moet genoeg zijn. De volgende vragen kunnen je daarbij helpen:
- Waar ging het over?
- Wanneer gebeurde het?
- Wie was erbij betrokken?
- Wat gebeurde er?
- Hoe is het opgelost?
- Waarom was het belangrijk?
2 Analyseer
Hoe voelde je je toen het gebeurde? Hoe voel je je nu?
Neem wat afstand en bekijk jezelf:
- Wat was je reactie?
- Leek die reactie op andere reacties die ik in andere omstandigheden had?
- Waarom is dit belangrijk voor me?
3 Wat is de uitkomst?
Wat was de uiteindelijke uitkomst? Bijvoorbeeld, hoe heb je een probleem opgelost en hoe werd daarop gereageerd?
4 Evalueer
Hier beschrijf je kritisch hoe je omgegaan bent met het onderwerp van je reflectie en hoe je hebt gereageerd. Je vraagt jezelf of wat er goed en niet zo goed ging en wat je anders had kunnen doen. Dat kun je eventueel baseren op bepaalde theorieën over dat onderwerp. En als er anderen bij betrokken waren: waren de rollen van iedereen helder, heeft iedereen z’n rol goed uitgevoerd of kan dat anders?
5 Beschrijf wat je hebt geleerd
Als het gelukt is om in de vorige onderdelen zo objectief en kritisch mogelijk te kijken, dan wordt het een stuk gemakkelijker om te kijken wat je kunt leren van de ervaring. Stel jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen:
- Wat moet ik leren om dit een volgende keer anders te kunnen doen?
- Wat zou hebben geholpen om een betere uitkomst te krijgen?
- Waarom werd het een probleem?
Door met deze 5 stappen te kijken naar de verschillende onderdelen, stappen, ideeën, gebeurtenissen, help je jezelf om daadwerkelijk te leren van wat je doet. En als je durft: bespreek je reflectie met je begeleiders, zij kunnen je vaak helpen om nog veel meer te leren van je ervaring.
Heb je het idee dat deze stappen niet voor je werken, maar denk je wel dat reflecteren een goed idee is? Hier vind je andere methodes.
Schrijf je in voor gratis promotietips