schrijven

Schrijfproces

Over het schrijfproces is heel wat geschreven, er bestaan diverse modellen, van heel simpel, tot ingewikkelder. Het meest besproken model is denk ik dat van Flower & Hayes (onder andere besproken in Hayes, J.R. (1996). A New Framework for Understanding Cognition an Affect in Writing. In: C.M. Levy, S. Randell (red.). The Science of Writing. Theories, Methods, Individual Differences and Applications. Mayhwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum)

blank

Schrijven wordt door Flower & Hayes gezien als de interactie tussen schrijver, tekst en taakomgeving, en is een proces dat keer op keer doorlopen wordt. Je gebruikt literatuur als input, die interpreteer je, zodat er een mentale representatie ontstaat van de informatie. Die mentale representatie schrijf je op, en vervolgens onderwerp je die weer aan een kritische reflectie. Vervolgens lees je nieuwe literatuur, die interpreteer je en daarmee verandert je mentale representatie, en dat vertaalt zich weer in nieuwe tekst.

Je doorloopt dus de cyclus van interpretatie, productie en reflectie, en als je die cyclus meerder malen doorloopt ontstaat er zoiets als ‘learning through writing’.

Flower & Hayes zijn dusdanig invloedrijk geweest, dat het schrijfonderwijs door hun inzichten flink veranderd is. Schrijven blijkt  ingewikkelder dan gedacht, en te bestaan uit heel veel deelactiviteiten die allemaal met elkaar te maken hebben. Vandaar dat schrijven dan ook niet gezien wordt als een lineair, maar als een recursief proces. Het opdelen van het schrijfproces in verschillende fases is belangrijk om het schrijfproces goed te kunnen organiseren. Dat opdelen in stappen is dus ook wat je tegenwoordig geleerd krijgt bij elke cursus over schrijven.

Hoe deel je het schrijfproces op?

Er zijn verschillende manieren om het schrijfproces op te delen, en dat varieert van 4 tot 9 stappen. Renkema ( Renkema, J. (1987). Tekst en uitleg. een inleiding in de tekstwetenschap. Dordrecht: Foris) doet dat bijvoorbeeld in 4 stappen:

  1. inventariseren
  2. selecteren
  3. rubriceren
  4. structureren

Flower en Hayes (Flower, L. &  Hayes, J.R. (1981). A Cognitive Process Theory of Writing. College Composition and Communication32: 365-387) komen tot 9 stappen:

  1. onderzoek het retorische probleem
  2. maak een plan
  3. maak gebruik van creatief denken
  4. organiseer je ideeën
  5. ken de behoeftes van je lezer
  6. verander schrijvergerichte tekst in lezergerichte tekst
  7. herzie je tekst op het niveau van inhoud
  8. herzie je tekst op het niveau van schrijfstijl
  9. herzie je tekst op het niveau van connecties en coherentie

Free writing

Elbow onderscheidt in zijn boek Writing with Power (Elbow, P. (1998). Writing with Power. Techniques for Mastering the Writing Process. New York/Oxford: Oxford University Press.) simpel gezegd 2 fases: free writing en reviseren. Hij beveelt free writing aan als belangrijke techniek. Zou je free writing in één van bovengenoemde schrijfmodellen willen inpassen, dan zou het passen in de fase ‘inventariseren’ van Renkema, en in de fase ‘creatief denken’ van Flower & Hayes.

blank

Wat is free writing? Free writing, of doorschrijven, is schrijven zonder te stoppen, zonder te verbeteren, zonder je tekst aan anderen voor te leggen, zonder je druk te maken over grammatica, zonder te denken, gewoon maar blijven schrijven. Je kunt dus schrijven wat je maar wilt. Dat kan heel zinvol zijn als je nog geen idee hebt waar je over wilt schrijven.

Als je al wel een duidelijk afgebakend onderwerp hebt (en dat is natuurlijk vaak het geval als je bijvoorbeeld met een artikel bezig bent), kun je kiezen voor gefocuste freewriting: doorschrijven, maar dan proberen bij je onderwerp te blijven. Een simpele uitleg over doorschrijven zie je hier. Een iets uitgebreidere uitleg vind je hier.

Het grote voordeel van doorschrijven is dat het je helpt om allerlei schrijfblokkades te overwinnen. Een handige tip is om een vaste hoeveelheid tijd te gebruiken, vaak werkt 10 minuten heel erg goed.

Doorschrijven, en dan?

Heb je tekst geproduceerd op basis van doorschrijven, dan beveelt Elbow je aan om je tekst op twee manieren te reviseren: op basis van criteria, en op basis van lezers. De vragen die je jezelf kunt stellen zijn:

  • Wat is de kwaliteit van de inhoud van de tekst: hoe zijn de ideeën, hoe komen ze over, is de gekozen invalshoek helder?
  • Hoe goed is de tekst georganiseerd?
  • Hoe effectief is het taalgebruik?
  • Zitten er fouten in de tekst?

Deze op criteria gebaseerde vragen liggen voor de hand. Minder voor de hand liggen de vragen die je aan een lezer voor kunt leggen:

  • Wat gebeurde er met je, stap voor stap, toen je de tekst las?
  • Geef een samenvatting van de tekst: geef jouw weergave van de inhoud.
  • Verzin een aantal plaatjes die de tekst bij je oproept.

Zinvolle aanvulling als je elkaar van feedback voorziet.

 

Wil je op de hoogte blijven van alle handige tips, trucs en tools? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van Louter Promoveren en ontvang bovendien 321 #promotietips en maak óók nog eens kans op een promotie-succes-sessie! Klik hier.    

Schrijf je in voor gratis promotietips

blank

Geef een reactie

Je email adres wordt niet gepubliceerd. Required fields are marked *

Plaats reactie