Op een universiteit – én in onze samenleving – word je geleerd om na te denken, intelligentie wordt hoog gewaardeerd. Het wordt ons van kinds af aan bijgebracht om kritisch te denken. Je leert hoe je dingen moet ontleden, niet hoe je ze in elkaar moet zetten. We leren vooral om niet-constructief in plaats van constructief te denken. Ook in de media zie je dat terug: je krijgt antwoord op de vraag wat er mis is met een boek, film of televisieshow. Je hoort zelden dat iets goed is of hoe we gebruik kunnen maken van creativiteit. We smullen van kritiek, van zaken die fout gaan, van alles wat mis gaat.
Ook tijdens je hele schoolopleiding krijg je geleerd vooral te letten op wat er mis is met wat je denkt, om te zien wat je fouten zijn, niet om te kijken naar wat goed is. Je krijgt kritiek op grammaticale fouten, op spelfouten, op fouten in de logica. De rode pen wordt goed gebruikt. De goede dingen die je hebt gedaan – de goede ideeën die je hebt en de creatieve oplossingen die je vindt – worden vaak genegeerd.
En ben je aan het promoveren, dan is dat allemaal nog eens een graadje erger. In gesprekken met je begeleider hoor je vooral wat er niet goed is, reviews van artikelen zijn vaak genadeloos, op congressen en bij presentaties stellen mensen het liefst hun vragen zo kritisch mogelijk. Je leert dus vooral te focussen op geen fouten maken , in plaats van focussen op originaliteit. We worden geconditioneerd om voorzichtig en logisch te zijn en trainen onze eigen criticus. We lijken eigenlijk een trein die de rails van de logica precies blijft volgen.
Maar wat je bijna nooit krijgt zijn lessen in creatief denken. Je leert nooit hoe je van de gebaande paden af moet wijken, hoe je creatiever moet worden. En creativiteit is noodzakelijk om op een goede manier te promoveren: zonder creativiteit, zonder plotselinge invallen, zonder andere invalshoeken blijf je tijdens je onderzoek in hetzelfde kringetje ronddraaien, vind je geen nieuwe oplossing voor je methodiek, krijg je geen invallen en heb je grote kans dat je vastloopt. Je zult dus af moeten van je ‘intelligence block’: de innerlijke stem die alles wat niet lineair, niet logisch is afdoet als dom en niet gefundeerd. Je zult je criticus (tijdelijk) de mond moeten snoeren. Het is belangrijk om je intelligentie niet eenzijdig te gebruiken, maar om ‘m te vergroten. Creatief worden dus!
Maar creatief worden valt helemaal niet mee. Vooral omdat onze logische manier van denken er van alles tegenin kan brengen: wat niet logisch en niet lineair is moet je niet serieus nemen, zegt ons logische brein namelijk. Wat je meer zult moeten leren is om niet alleen je linker-, maar ook je rechterhersenhelft te gebruiken. Zodat je niet meer vastloopt in je té logische linkerhersenhelft.
Een andere manier van formuleren kan je daarbij al enorm bij helpen, je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: ‘Dit klinkt misschien dom, maar…’ of ‘Het is misschien niet logisch, maar het lijkt erop dat….’ of ‘Ik weet dat het niet logisch is, maar ik vraag me af wat er zou gebeuren als…’ Anders formuleren geeft ruimte in je hoofd en helpt om op een ander spoor te komen.
Je vraagt dus je criticus om af af en toe wat afstand te nemen. Wat je doet, is wat meer chaos toelaten. Je zet je criticus tijdelijk op een zijspoor en geeft jezelf de mogelijkheid om andere sporen te volgen, om ook andere vormen van denken toe te laten. Vormen van denken die we minder getraind hebben. De volgende vragen kunnen je helpen om die ‘andere’, meer creatieve manieren van denken toe te passen.
- Wat denk ik dat ik moet doen? Deze vraag opent de deur naar je bekende logische brein.
- Wat voel ik dat ik moet doen? Deze vraag helpt je om de deur naar je intuïtie open te zetten, om de kennis van je lichaam te gebruiken.
- Wat zou ik graag wensen dat ik zou doen? Deze vraag helpt je om de deur naar constructieve, opbouwende intelligentie open te zetten.
- Wat zou ik doen als ik niet zou denken dat het onmogelijk was? Deze vraag helpt je om je eigen grenzen en beperkingen duidelijk te krijgen, je grenzen te verleggen en meer mogelijkheden te creëren.
- Welk plan kan ik maken waarin ik alle antwoorden verwerk?
Schrijf je in voor gratis promotietips